ภาวะต่อมหมวกไตอ่อนล้า
ภาวะต่อมหมวกไตอ่อนล้าคืออะไร?
ภาวะต่อมหมวกไตอ่อนล้า (Adrenal Fatigue) เป็นภาวะที่ต่อมหมวกไตทำงานผิดปกติจากความเครียดเรื้อรังหรือการใช้พลังงานมากเกินไป
ส่งผลให้การผลิตฮอร์โมน เช่น คอร์ติซอล (Cortisol) และอะดรีนาลีน (Adrenaline) ลดลงหรือไม่สมดุล ทำให้ร่างกายอ่อนเพลียและมีปัญหาสุขภาพหลายอย่าง
อาการของผู้ป่วยภาวะต่อมหมวกไตอ่อนล้า
อ่อนเพลียเรื้อรัง แม้นอนหลับเพียงพอ
ตื่นนอนแล้วรู้สึกไม่สดชื่น ง่วงนอนตลอดวัน
ความเครียดสูง วิตกกังวล ซึมเศร้า
ความสามารถในการจัดการความเครียดลดลง
น้ำหนักเพิ่มขึ้น หรือมีปัญหาการลดน้ำหนัก
ความดันโลหิตต่ำ รู้สึกหน้ามืดหรือเวียนศีรษะเมื่อยืนขึ้น
อยากอาหารรสหวานหรือเค็มเป็นพิเศษ
ระบบย่อยอาหารมีปัญหา เช่น ท้องอืด ท้องเสีย หรือท้องผูก
ภูมิคุ้มกันต่ำ เป็นหวัดหรือเจ็บป่วยบ่อย
อาการก่อนมีประจำเดือนรุนแรง หรือรอบเดือนผิดปกติในผู้หญิง
สมองตื้อ หลงลืมง่าย หรือมีภาวะคิดช้า
ต้องตรวจอะไรบ้าง?
การวินิจฉัยภาวะต่อมหมวกไตอ่อนล้าสามารถทำได้ผ่านการตรวจทางห้องปฏิบัติการดังนี้:
การตรวจคอร์ติซอล (Cortisol Test) – ตรวจระดับคอร์ติซอลจากน้ำลายหรือเลือดในช่วงเวลาต่างๆ ของวัน
ACTH Stimulation Test – ตรวจดูว่าต่อมหมวกไตสามารถตอบสนองต่อฮอร์โมนกระตุ้นจากต่อมใต้สมองได้ดีหรือไม่
DHEA-S (Dehydroepiandrosterone Sulfate) – ฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับระดับพลังงานและสมรรถภาพของร่างกาย
Electrolyte Panel – ตรวจระดับโซเดียมและโพแทสเซียม ซึ่งอาจเสียสมดุลในผู้ที่มีภาวะต่อมหมวกไตอ่อนล้า
Thyroid Function Test – ตรวจฮอร์โมนไทรอยด์ เพราะภาวะต่อมหมวกไตอ่อนล้ามักสัมพันธ์กับภาวะไทรอยด์ทำงานผิดปกติ
Fasting Insulin และ Glucose Test – ตรวจระดับน้ำตาลและอินซูลินเพื่อตรวจสอบภาวะดื้อต่ออินซูลินที่อาจเกิดร่วมกัน
ต้องตรวจเเลปอะไรบ้าง?
การตรวจฮอร์โมนเพศหญิงสามารถทำได้ผ่านการตรวจเลือด และสามารถประเมินวันการตรวจได้จากรอบเดือน ได้แก่ :
Estradiol (E2) – ระดับเอสโตรเจนที่มีผลต่อรอบเดือนและการเจริญพันธุ์
Progesterone – ฮอร์โมนที่สำคัญต่อการตั้งครรภ์และการควบคุมรอบเดือน
FSH (Follicle-Stimulating Hormone) – ฮอร์โมนที่ควบคุมการตกไข่และใช้ประเมินภาวะหมดประจำเดือน
LH (Luteinizing Hormone) – ฮอร์โมนที่กระตุ้นให้เกิดการตกไข่
Prolactin – ฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการสร้างน้ำนมและอาจส่งผลต่อภาวะมีบุตรยาก
DHEA-S – ฮอร์โมนที่มีบทบาทต่อพลังงานและอารมณ์
Testosterone (ในเพศหญิง) – ระดับสูงเกินไปอาจเกี่ยวข้องกับภาวะถุงน้ำรังไข่ (PCOS)
ใครบ้างที่ควรตรวจภาวะต่อมหมวกไตอ่อนล้า?
ผู้ที่มีความเครียดเรื้อรังจากการทำงานหรือชีวิตส่วนตัว
ผู้ที่มีอาการอ่อนเพลียเรื้อรังโดยไม่ทราบสาเหตุ
ผู้ที่มีปัญหานอนไม่หลับ หรือพักผ่อนแล้วไม่สดชื่น
ผู้ที่มีปัญหาภูมิคุ้มกันต่ำ เจ็บป่วยบ่อย
ผู้ที่มีน้ำหนักเพิ่มขึ้นหรือมีปัญหาในการลดน้ำหนัก
ผู้ที่มีอาการของไทรอยด์ต่ำแต่ผลตรวจไทรอยด์ปกติ
ผู้ที่มีความผิดปกติของรอบเดือน หรืออาการก่อนมีประจำเดือนรุนแรง
ผู้ที่มีความผิดปกติของระดับน้ำตาลในเลือด
ผู้ที่รู้สึกเครียดง่าย หงุดหงิด และมีอารมณ์แปรปรวนบ่อย
ภาวะต่อมหมวกไตอ่อนล้าอาจเป็นภาวะที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตและสุขภาพโดยรวม หากคุณมีอาการที่เข้าข่าย
ควรเข้ารับการตรวจเพื่อประเมินสมดุลของฮอร์โมนและรับคำแนะนำจากแพทย์ในการดูแลสุขภาพของคุณให้ดียิ่งขึ้น
บทความโดย พญ.รวิปรียา ภูมิโคกรักษ์แพทย์
เวชศาสตร์ป้องกัน เวชศาสตร์ชะลอวัยและฟื้นฟูสุขภาพ
